وەزارەتی داد

هەر موڵکێک سنووری تایبەت بەخۆی هەیە، پێویستە ئەم سنوورە بە فەرمی بچەسپێنرێت و دیاریبکرێت.

تایبەتە بە جێبەجێکردنی سەرجەم بڕیارەکانی دادگاکان و بڕیارەکانی تایبەت بە مافی گشتی یان مافی تایبەت لە مامەڵە بازرگانییەکان و جێبەجێکردنی بڕیاری وەرگرتنەوەی قەرزی حکومەت لە کۆمپانیا و هاوڵاتیان.

هۆشداری پێدانە لە لایەن کەسێک یان لایەنێک بە کەسێک یان لایەنێکی تر، بۆ مەبەستێکی دیارکراو، بە مەرجێک هۆشداری پێدانەکە ناو زڕاندنی تێدا نەبێت و لە چوارچێوەی یاسا و دابونەریت دەرنەچێت.

بریتییە لە پەسەندکردنی وەرگێڕانی ئەو بەڵگەنامە و دۆکیۆمێنتانەی کە لە لایەنێکی فەرمییەوە دەردەچن.

گرێبەستێکە لە نێوان کەسێک یان چەند کەسێکی ئاسایی یاخود مەعنەوی، بۆ بە کرێدانی ماڵێکی گواستراوە یاخود نەگواستراوە. لە گرێبەستەکە بە چەند خاڵ و مەرجێک ماف و پابەندبوونی هەردوو لایەن، کە لە سەری ڕێک دەکەون، دیاری دەکرێت بۆ ماوەیەکی دیاریکراو یاخود دیارینەکراو.

تایبەتە بەو داوایانەی (دعاوي) کە فەرمانبەرانی هەرێم پێشکەشی دەستەی بەرزەفتکردنی فەرمانبەرانی هەرێمی دەکەن، لە بارەی کێشەکانی پەیوەست بە یاساکانی ڕاژەی فەرمانبەران و سزا بەرزەفتییەکان (انضباطیة) کە لە لایەن فەرمانگەکەیانەوە دەرچووە.
جۆرەکانی داوا لە دەستەی بەرزەفتکردنی فەرمانبەرانی هەرێم:
یەکەم: داواکانی پەیوەست بە ڕاژەی فەرمانبەران
دووەم: داواکانی پەیوەست بە سزا بەرزەفتییەکانی فەرمانبەران

تۆمارکردنی بەڵێننامەیەکە، کە کەسێک بە هۆیەوە بە ئەنجامدانی یان ئەنجامنەدانی کارێک یان ڕەفتارێکەوە پابەندی دەکات، بەو مەرجەی لە چوارچێوەی یاسا و دابونەریتی گشتی دەرنەچێت.

بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەو مامەڵانەیە، کە پێشتر لە فەرمانگە دادنوسییەکان ئەنجامدراون، لە لایەن یەکێک یان هەموو لایەنەکان، لەبەر هەر هۆکارێک بێت.

کەسێک دەبێتە دەستەبەر (کفیل)ی کەسێکی تر لە سەر بڕە پارەیەکی دیارکراو بۆ پاراستنی بەرژەوەندیی کەس یاخود لایەنی سێیەم. دەستەبەری دارایی لە فەرمانگەکانی دادنوسی ڕێکدەخرێت.

گواستنەوەی خاوەندارێتییەکی موڵکێکی پوختە (ملك صرف) یان گواستنەوەی مافی ڕەفتارکردنە لە زەوی کشتوکاڵی لە کەسی کۆچکردووەوە بۆ میراتگرەکانی، بەپێی دابەشنامەی شەرعی یان یاسایی.